Over SpeelMuziek


Speelmuziek - de editor

Deze editor wordt gebruikt op en gehost door het Meertens Instituut (KNAW). Hierin worden de (meestal eenstemmige) melodieën ingevoerd die zichtbaar en doorzoekbaar zijn in de Nederlandse Liederenbank.

Speelmuziek - de collecties

In deze editor zijn verschillende collecties ingevoerd:

- De collectie Vlam: Het Nederlands Muziek Instituut te Den Haag verwierf in 2006 een unieke verzameling Nederlandse speelmansboeken uit de 18e en 19e eeuw. Deze collectie, bijeengebracht door de wiskundige en musicoloog dr. Christiaan C. Vlam (1916-1999), bestaat uit 21 Nederlandse volksmuziek-handschriften uit de periode 1700-1900. Het zijn handschriften waarin violisten, fluitisten en andere speellieden het repertoire noteerden waarmee zij hun brood verdienden. Deze manuscripten vormen de belangrijkste bron van onze kennis van de populaire muziek van die tijd. Musicoloog Prof. Dr. Louis Grijp stelde in 2006 vast dat de cultuurhistorische waarde van de collectie Vlam onmiskenbaar is, al is het alleen maar om het aantal unieke melodieën dat de collectie bevat. Deze collectie is aangevuld met allerhande overige speelmansboeken, uit diverse collecties.

- Onder de Groene Linde: Het Meertens Instituut bezit een grote collectie veldwerkopnamen die als "Onder de groene linde" (OGL) wordt aangeduid, naar het bekende radio-programma van Ate Doornbosch. Tijdens dit programma, dat een- tot tweewekelijks werd uitgezonden, eerst door de VARA, later door de NOS, draaide hij zijn veldwerkopnamen van liederen die vooral oudere plattelandsbewoners zich uit hun jeugd herinnerden. Velen van de honderdduizenden luisteraars reageerden en bij hen maakte Doornbosch dan weer nieuwe opnamen, enzovoorts. Al met al maakte hij in de jaren dat zijn programma bestond (1957-1993), zo'n 5.000 magneetbandopnamen in heel Nederland. Tot de collectie "Onder de groene linde" worden ook de opnames gerekend van Doornbosch' voorgangster, Will Scheepers. Zij maakte ruim 2.000 opnames in de periode 1950-1964. Ongeveer de helft van alle opnames zijn door Doornbosch en zijn medewerkers als teksten en in notenschrift getranscribeerd. Deze zijn ook ontsloten in deze editor.

- Overig: De Nederlandse liedcultuur heeft door de eeuwen heen duizenden bronnen (handschriften, gedrukte liedboeken of liedbladen) met muzieknotatie opgeleverd. Een klein deel van deze bronnen is ingevoerd in deze editor. Denk aan de psalmen van Datheen (1566) en de liederen van Valerius (1626), tot en met 20e-eeuwse kinderliederen.


Scans bekijken

Financiële achtergrond

De Speelmuziekeditor werd mede gefinancierd uit 'Digitaliseren met Beleid' van het Ministerie van OCW, en de NWO-projecten WITCHCRAFT (2006-2010), een CATCHproject, en WITCHCRAFTplus (2009-2012) (CATCHplus).